۵۹ درصد آلودگی هوای تهران ناشی از منابع آلاینده متحرک مانند کامیون، اتوبوس، خودرو‌های سواری، تاکسی و موتورسیکلت است؛ آقای محمود مشهدی شریف در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه صنعت خبرگزاری صدا وسیما، گفت: اکنون سه هفته است که هوای تهران و کلان شهر‌ها آلوده است و مدارس تعطیل شدند، اگر خودرویی اسقاط نشود، هوایی پاک نخواهد شد، هوای پاک در صورتی به وجود می‌آید که خودرو‌های فرسوده اسقاط شوند؛ نیمی از آلودگی هوا مربوط به منابع متحرک است که عموم منابع متحرک مربوط به خودرو‌های فرسوده می‌شود؛ اگر خودروی فرسوده اسقاط نشود هوای تهران همچنان آلوده خواهد ماند. در سال ۱۴۰۱ تنها ۲ روز هوای پاک داشتیم که بقیه ناسالم بوده است. 

 

طبق تبصره یک ماده ۸ قانون ساماندهی صنعت خودرو، دولت موظف است ساز و کار و تسهیلات لازم برای جایگزینی خودرو‌های فرسوده با خودرو‌های نو را فراهم کند.

آقای کریمی نائب رئیس کمیسیون صنایع مجلس می‌گوید: از مجموع ۲۶ میلیون خودرویی که در حال تردد هستند, ۶ میلیون خودرو فرسوده محسوب می‌شوند. 

 

سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس نیز در این خصوص گفت: اساس مساله اسقاط خودروها، کاهش میزان آلایندگی‌های هوا بود که کشور را دچار چالش‌های بسیار و سلامت مردم را تهدید می‌کند؛ براساس گزارش وزارت بهداشت، سالانه حدود ۲۷ هزار مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در کشور ثبت می‌شود، اما، چون آلودگی هوا دیده نمی‌شود، اثرات مستقیم و غیر مستقیم آن که منجر به فوت یا عوارض دیگر می‌شود در آمار‌ها به چشم نمی‌آید.

 

رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس افزود: دولت از زمانی که به طور جدی وارد عرصه اسقاط شد روند خوبی شکل گرفت، به شکلی که توانستیم حدود ۲ میلیون خودرو فرسوده را از رده خارج کنیم، اما به این دلیل که ارایه گواهی اسقاط خودرو فقط مربوط به خودرو‌های وارداتی بود و خودروسازان داخلی هیچ مسئولیتی برای اسقاط خودرو‌های فرسوده نداشتند، از سال ۹۶ که واردات خودرو ممنوع شد عملاً اسقاط خودرو نیز به کما رفت!

 

آقای مهدی اسلام پناه رئیس سازمان ملی استاندارد می‌گوید: آلودگی هوا عوامل پیچیده‌ای دارد، مطالعات عمیقی در این حوزه انجام شده که قسمتی از آن منابع متحرک و قسمتی شامل منابع غیر متحرک می‌شود؛ قسمتی از آن بحث هم مربوط به سوخت و قسمتی به بحث ناوگان فرسوده می‌پردازد. 

 

وی ادامه داد: قسمتی هم مربوط به ۲۸ تا ۲۹ میلیون خودرو یا موتور‌هایی می‌شود که در سطح شهر‌ها تردد دارند که احتراق کاملی هم ندارند؛ عدم احتراق کامل این ناوگان سواری و تجاری سنگین و نیمه سنگین باعث می‌شود که اگر بهترین سوخت‌ها را هم تهیه کنید باز هم نتواند مشکل را حل کند. 

 

از ابتدای امسال قرار شد ۱۰ درصد از سهم قرعه کشی خودرو به دارندگان خودرو فرسوده تعلق گیرد که آقای مشهدی شریف می‌گوید: پنج ماه ابتدای امسال خودروسازان تمکین نکردند و قرعه کشی برای صاحبان خودرو فرسوده انجام ندادند؛ از شهریور ماه ۲۰ درصد از سهم قرعه کشی خودرو به دارندگان خودرو فرسوده تعلق گرفت که شرکت سایپا فقط شهریور ماه قرعه کشی را برگزار کرد و قرعه کشی نداشت، عمده قرعه کشی‌ها متعلق به ایران خودروست که خودرو‌های آن نیز بیشتر در بورس عرضه می‌شود و قرعه کشی نمی‌شوند. 

 

حالا خودروسازان، خودرو‌های خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند؛ شرکت سایپا هم به طور رسمی اعلام کرده که دیگر محصولاتش را از طریق قرعه کشی نمی‌فروشد. آقای محمدعلی تیموری مدیر عامل گروه سایپا در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه صنعت خبرگزاری صدا و سیما، افزود: ۴ ماه است که محصولات گروه سایپا از فرایند قرعه کشی خارج است، اما فروش فوق العاده و عرضه محصول در بورس کالا براساس شرایط و ضوابط مجلس بوده تا محصولات را به دست مصرف کنندگان برسانیم.

 

مدیر عامل سایپا با اشاره به افزایش شمارگان تولید خودرو افزود: امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، ۹۲ هزار خودرو بیشتر عرضه کرده ایم، وقتی افزایش تولید اتفاق افتاده است قسمتی از بازار را مدیریت می‌کنیم و افزایش تولید را ادامه می‌دهیم و تمایلی نداریم به فضای قرعه کشی وارد شویم.

 

تیموری گفت: از دید ما بورس کالا قانونی بوده و ۵ ماه برای خودروسازان بخش خصوصی جاری بوده و ما تازه یکبار عرضه کرده ایم که این جلسه گذاشته شده و من فکر می‌کنم ساز و کاری که در بورس کالا وجود دارد کاملا قانونی است ما به تصمیمات سازمان بازرسی تمکین می‌کنیم، اگر خارج از قانون بود بررسی و اعلام می‌کنند روال عادی ادامه پیدا می‌کند و اگر خلافش باشد نیز اعلام می‌کنند.

 

با این شرایط اختصاص ۲۰ درصد سهم خودرو به دارندگان خودرو‌های فرسوده چه می‌شود؟ آقای امید قالیباف سخنگوی وزارت صمت در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه صنعت خبرگزاری صدا وسیما، گفت: طبق قانون وزارت صمت مکلف است برای خودرو‌هایی که مشمول قرعه کشی هستند سهمیه ۲۰ درصدی در نظر بگیرد، بنابراین برخی محصولات ایران خودرو شامل این سهم می‌شوند.

 

وی افزود: برای بقیه روش‌های فروش خودرو مانند فروش در بورس، سهمیه‌ای در نظر گرفته نمی‌شود.

 

بر اساس این گزارش؛ طبق برآورد‌ها تا سال ۱۴۰۴ تعداد خودرو‌های فرسوده به ۸ میلیون دستگاه می‌رسد. 

 

گزارش مکتوب از فائزه شعبانی خبرنگار گروه صنعت خبرگزاری صدا و سیما